“Alles wat je fysiek kan, kan je ook virtueel”

Onlangs kondigde IFV-directeur IJle Stelstra aan volgend jaar een doorbraak te verwachten in de grootschalige toepassing van virtual realitytechnologie in het veiligheidsdomein. Het instituut zet in op het faciliteren en ondersteunen van innovatie op dit gebied en wil regionale VR-initiatieven verbinden. In het politiedomein is een soortgelijk proces gaande. Mede met het oog op deze ontwikkeling zal VR een belangrijk thema zijn tijdens eRIC 2020. Zodat bezoekers praktisch en interactief kennis kunnen nemen van het aanbod van VR-technologie voor het veiligheidsdomein. 

‘Kick-off’ VR-netwerk

De mogelijkheden van VR-simulaties voor opleiden, trainen en oefenen, maar ook voor onderzoek en analyse, zijn bijna eindeloos en het aanbod aan software en tools groeit. Maar hulpverleners en crisismanagers moeten wel weten wat ze willen om niet te verdwalen in het digitale landschap. Vakorganisaties in het politie- en veiligheidsdomein hebben onlangs het ‘Netwerk Digitale Simulaties’ opgericht om gezamenlijk de kansen en mogelijkheden van VR-technologie voor de OOV-sector te onderzoeken. Op 26 maart vond op de Politieacademie in Apeldoorn de kick-offbijeenkomst van het netwerk plaats, met een congres en een expositieplein voor aanbieders van VR-producten. eRIC polste ‘de staat van de VR’.

Ronald Christiaans, chief digital simulations officer aan de Politieacademie, is de trekker van het netwerk. Hij legt uit wat het beoogde doel is: “Binnen het netwerk werken meer dan 70 organisaties vanuit de (Rijks)overheid, onderwijs, kennisinstituten en bedrijfsleven samen om opleiding, training en onderzoek met behulp van digitale simulaties zoals bijvoorbeeld virtual reality en augmented reality op een hoger plan te brengen. Door samen op te trekken, is het mogelijk effectiever en efficiënter om te gaan met steeds schaarser worden capaciteiten en middelen. Binnen de Politie geldt dezelfde missie met als uiteindelijke doel de vorming van één digitale infrastructuur voor de Nederlandse politie, waarbij je vanaf iedere gewenste plek kan inloggen op een digitale simulatie.”

‘Virtual classroom’

De Nationale Politie heeft een forse uitdaging op het gebied van opleiden en trainen. In de komende jaren wordt een grote uitstroom van mensen verwacht en moeten 15.000 nieuw instromende functionarissen worden opgeleid, getraind en geoefend. Ronald Christiaans: “Als we dat ‘old school’ willen doen, met traditioneel onderwijs, wordt het halen van die opleidingstaakstelling een grote uitdaging, dus moeten we effectievere alternatieven bedenken. Als optie zie ik onder andere een ‘virtual classroom’ waarop politiemensen plaats- en tijdonafhankelijk kunnen inloggen om lessen te volgen. Dat scheelt veel reistijd en organisatorisch gepuzzel, levert aanmerkelijk lagere kosten op en is duurzamer. Deze technologie kan ons op heel veel terreinen helpen naar een hoger niveau van kwaliteit en effectiviteit.”

‘Virtueel versus fysiek’

“Alles wat je fysiek kan, kan je ook virtueel. Mooi dat eRIC volgend jaar ook VR als thema omarmt. Alle hulpverlenings- en veiligheidsdisciplines kunnen baat hebben bij virtuele simulatietechnologie. Op de Inspiratiemarkt waren diverse voorbeelden te zien die deze uitspraak ondersteunen.”

Digitale plaats delict

Een mooi voorbeeld van de mogelijkheden van virtuele simulatie in het politieonderwijs is een digitale plaats delict, door student forensisch onderzoek Eddy van Aalst ontworpen als afstudeeropdracht aan de Politieacademie. Systematisch op onderzoek op basis van het situatiebeeld en sporen na een misdrijf in een woning. Leren kijken, analyseren en hypothetiseren via een wandeling door een gedetailleerd nagebootste PD met behulp van een VR-bril. Politiedocent Paul Vergeer is enthousiast over de kansen voor virtueel politieonderwijs en –training: “We hebben op ons terrein vier scenariohuizen, waarin we fysieke plaatsen delict kunnen simuleren. Daar staat een groot aantal nieuw op te leiden mensen tegenover, waardoor de planning lastig is en lange wachttijden ontstaan. Dankzij virtuele trainingstechnieken kunnen we in kortere tijd meer mensen opleiden en trainen, zodat we de beschikbare tijd efficiënter kunnen benutten.”

Eric Jeths (Enliven Media): “De kracht van VR is dat de gebruiker ín het scenario wordt getrokken, wat een hoger realiteitsgehalte geeft dan digitale trainingen op een beeldscherm. Daardoor zijn de impact en het leereffect groter. Zo kunnen we bijvoorbeeld in een scenariotraining rond agressie en geweld mensen laten ervaren hoe huiselijk geweld eruit ziet door de ogen van een kind.”

Guus Koomen (Safety Improvement Company): “In de safetybranche zijn sommige dingen niet of moeilijk fysiek te oefenen, zoals onderhoudsstops in de procesindustrie. In een VR simulatie kunnen de functionarissen door de betreffende installaties lopen en alle stappen tot in detail trainen, zodat ze op het ‘uur u’ geen fouten maken. Dat lukt niet met een praatje en een PowerPointpresentatie.”

Jennifer Kanary (Labyrinth Psychotica): “Hulpverleners van politie, brandweer en ambulancezorg komen in hun praktijk frequent mensen tegen met psychotische klachten. ‘Labyrinth Psychotica’ kan hen helpen weerbaarder te worden in die situaties en signalen van psychose te herkennen. Op een heel directe manier; ‘learning by feeling.”

Martijn Boosman (Crisissim): “Virtuele brandbestrijdingstrainingen worden realistischer met toegevoegde 4D-functionaliteiten, zoals een hittevest en voelbare terugslag in de slang. En door een groter deel van de brandbestrijdingstrainingen zonder vuur en rook te laten plaatsvinden, worden brandweertrainingen ook klimaatneutraal.”

Tije Vos (Vstep simulation): “Door de continue doorontwikkeling van VR vervagen de grenzen tussen de virtuele wereld en de realiteit. VR heeft grote meerwaarde bij de training van grote groepen cursisten of als de trainingsdoelen niet meer kunnen worden gerealiseerd binnen de gestelde randvoorwaarden van financiën of veiligheid van de omgeving.”

Marco van Wijngaarden (ETC Simulation): “Succesvolle inzet van VR-simulatie staat of valt met acceptatie door de deelnemers. Een goed curriculum, de juiste match tussen doel en hulpmiddel, getrainde instructeurs die de simulatie optimaal benutten, en geloofwaardige scenario’s zijn essentieel. Ook voor het voorbereiden en testen van rampbestrijdingsplannen, aanvalsplannen, en ontruimingsplannen kan VR een uitstekende tool zijn.”

Ferry Pak (XVR Simulation) : “Het groeiend aanbod van Head Mounted Displays maakt nog meer mogelijk bij virtueel trainen. De ervaring met VR kan vele malen intenser en echter gepresenteerd worden, waardoor de leerervaring sterker in het geheugen wordt opgeslagen. Naast de huidige VR-brillen zullen we meer Full-Body controller oplossingen gaan zien, waarbij je niet alleen je hoofd gebruikt om te navigeren in VR maar je hele lichaam. Ik verwacht ook veel van teamtrainingen in een virtuele omgeving, waarbij meerdere personen elkaar kunnen waarnemen in de virtuele omgeving. Maar technologie alléén is niet de oplossing; het is de combinatie van content, leerdoelen en techniek die zorgt voor een optimale leerervaring.”