Op ‘crisisexpeditie’ met Pieter Cobelens

Wie een realistische visie wil horen op actuele gevaren en dreigingen voor de veiligheid, mag de interactieve workshop van Pieter Cobelens tijdens eRIC 2024 beslist niet missen. De voormalig directeur van de MIVD weet waarover hij spreekt. Want in zijn functie in de top van de militaire ‘intelligence’ en eerdere functies bij defensie heeft hij wereldwijd heel wat crisis- en conflicthaarden van dichtbij ervaren. Hij spreekt bij de opening van de vakbeurs op 24 april over crisisdreigingen anno 2024 en geeft aansluitend een besloten workshop met scenario’s, waarvoor belangstellenden zich dienen aan te melden. Een acute grootschalige dreiging voor Nederland, hoe zou jij dat aanpakken?

Pieter Cobelens heeft een lange staat van dienst in de bescherming van het Nederlands grondgebied en internationale (vredes)missies van defensie. En veiliger is de wereld er bepaald niet op geworden sinds hij de dienst verliet en als zelfstandig expert overheden en bedrijven adviseert over veiligheidsrisico’s, dreigingen én oplossingen. Oorlogen en conflicten woeden volop in het Midden-Oosten en Afrika en daarvan merkt Nederland de gevolgen in termen van economische impact en groeiende vluchtelingenstromen. En dan zijn er nog dreigingen van maatschappelijke destabilisatie, radicalisering en terrorisme met salafistische motieven, georganiseerde misdaad en ondermijning en… last but not least, cyberdreigingen en de gevaren van kunstmatige intelligentie.

“De grote afhankelijkheid van digitale informatie en netwerken maakt onze samenleving kwetsbaar”, waarschuwt Cobelens. “Burgers, overheden en bedrijven zijn zich daar nog te weinig van bewust. Een goed geplande grote cyberaanval kan ontaarden in een crisis en de maatschappij danig ontwrichten. Het cyberdomein en de fysieke wereld zijn niet meer van elkaar te scheiden en uitval van vitale digitale informatie- en besturingsprocessen kan ook leiden tot calamiteiten in de tastbare wereld. Daar moeten we ons tegen wapenen. Aanvallen vinden dagelijks in groten getale plaats, terwijl bij veel diensten en bedrijven de basale cybersecurity niet op orde is en vitale schakels in de digitale infrastructuur onvoldoende zijn beschermd. Daarnaast is A.I. enorm in ontwikkeling. Dat biedt grote kansen, maar er schuilen ook gevaren in als we het niet nadenken over het goed beheersen van die nieuwe technologieën.”

Volgens Pieter Cobelens hebben we in Nederland een goed functionerend stelsel voor crisismanagement met rijkscrisisstaven en 25 veiligheidsregio’s. “Maar het ‘poldermodel’ leidt tot onnodig veel praten en stroperige besluitvorming. Een crisis vraagt efficiënte coördinatie en besluitvorming en om daadkracht in plaats van praten. En om effectief op dreigingen, calamiteiten en crises te kunnen reageren is ook flexibel scenariodenken noodzakelijk.”

Om de ‘breinen te scherpen’ confronteert de ex MIVD-baas de deelnemers aan de besloten workshop met zo’n scenario: een acute dreiging van een grote terreuraanslag over zee op een Nederlandse mainport met vergaande keteneffecten en maar een beperkt tijdvenster om te handelen. Bepaald geen ondenkbeeldig scenario voor een Nederlandse zeehaven die bij een groot geopolitiek conflict in Europa een cruciale schakel is in de militaire logistiek. En áls het gebeurt, welke overheden zijn dan bevoegd en aan zet? Wat zijn de opties om een catastrofe af te wenden? Wie doet wat en op welk moment? En wat zijn de gevolgen van de genomen beslissingen? Een prikkelend scenario waar crisismanagers zich in kunnen vastbijten. Exclusief tijdens eRIC 2024.