eRIC toont ambulancezorg onder bijzondere omstandigheden

Tijdens eRIC 2020 is goed te zien dat de ambulancesector zich prepareert op bijzondere incidenttypen. Twee specialistische ambulanceteams presenteren zich op het beursterrein: het Special Operations Response Team (SORT) en het Hazard Area Response Team (HART) van Ambulance Amsterdam. De teams, met als respectievelijke standplaatsen Amsterdam en Hoofddorp, zijn opgericht om het handelingsperspectief bij calamiteiten met extreem geweld en bij chemische, biologische, radiologische en nucleaire incidenten (CBRN) en strikt isolatievervoer te bevorderen. Ambulancezorg onder bijzondere omstandigheden.

Beide teams zijn al enkele keren kleinschalig ingezet, maar in de opbouwfase zijn ze qua bekendheid nog enigszins in de luwte gebleven. Ruud van Bodegraven en Simon Visser van Ambulance Amsterdam zien de aankomende eRIC-vakbeurs als een ideale gelegenheid om daarin verandering te brengen. “eRIC is bij uitstek een platform waar ambulanceprofessionals en de multidisciplinaire partners elkaar treffen en kennis delen. Dus willen we daar graag laten zien hoe deze unieke teams in de praktijk werken”, aldus Ruud van Bodegraven

Dreigingsbeeld en uitdagingen

Van Bodegraven en Visser plaatsen de specialistenteams in het perspectief van het risico- en dreigingsbeeld in de samenleving. Dat is sinds de grote terreuraanslagen in Parijs en Brussel ingrijpend veranderd. Ook in ons land bereiden de operationele diensten zich voor op hulpverlening in situaties met extreem geweld. Ruud van Bodegraven: “De herbezinning op het optreden in gevaarlijke omstandigheden was de reden om het bestaande calamiteitenteam voor Grootschalige Geneeskundige Bijstand qua kennis en uitrusting op te waarderen. Tegelijk neemt ook het risico op CBRN-incidenten door onder andere zware criminaliteit en de uitbraak van categorie A-ziekten toe. Om bij dergelijke scenario’s effectiever en veiliger te kunnen optreden, is het HART-team opgericht.”

Ballistische bescherming

Wat maakt de teams zo bijzonder? Om te beginnen het SORT; dat is het eerste ambulanceteam in Nederland dat in de zogenaamde ‘warme zone’ van een extreem geweldsincident kan optreden met ‘ballistische bescherming’, in de vorm van kogelwerende vesten en helmen. Praktijkervaringen tijdens aanslagen in het buitenland hebben een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van het team. Ambulancehulpverleners kampten bij de aanslagen in Parijs in november 2015 met een enorm dilemma. Wegens de grote gevaarsdreiging van schietpartijen en mogelijke explosieven konden zij het incidentterrein niet betreden, terwijl tientallen zwaargewonden dringend levensreddende hulp nodig hadden. “Nu kunnen we dankzij de beschermende uitrusting onder de juiste voorwaarden sneller ingezet worden in een hoogrisicogebied om levens te redden”, legt Simon Visser uit. “Wel onder bescherming van politie-eenheden die de directe dreiging moeten wegnemen. Onder deze omstandigheden kun je niet meer spreken over een ‘veilige werksituatie’ want die is er bij dit type scenario’s niet. Wij spreken liever over een ‘verantwoord’ risico nemen. De teamleden zijn ook speciaal getraind en toegerust voor de behandeling van extreme verwondingen zoals massale bloedingen, een slachtofferbeeld dat we in de reguliere ambulancezorg vrijwel niet tegenkomen.”

Het SORT wordt bemenst door ambulancemedewerkers van verschillende ambulanceposten. Het team kan in een bezetting van twee, vier of zes man uitrukken, afhankelijk van de aard van het incident. Voor de inzet van het SORT zijn verschillende voertuigen beschikbaar: een calamiteitenvoertuig, een snelle interventie-eenheid en een rapid respondervoertuig. Simon Visser vult nog aan dat het team behalve bij acute incidenten op afroep ook voorwaardenscheppend kan worden ingezet bij grote evenementen met een verhoogd risico. Het SORT heeft als primair dekkingsgebied Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland, maar ook omliggende regio’s kunnen in het kader van bijstandverlening een beroep doen op het team.

Gebundelde CBRN-expertise

Hulpverlening aan besmette patienten en geïsoleerd patiëntenvervoer zijn de specialisaties van het Hazard Area Response team, dat sinds 2015 operationeel is. Het is een gezamenlijk initiatief van Ambulance Amsterdam en de Regionale Ambulancevoorziening Kennemerland. Dat ontstond toen de organisaties in 2014 samenwerkten bij de repatriëring van een zieke hulpverlener tijdens de Ebola-uitbraak in West-Afrika. De ambulancediensten verzorgden samen de opvang en het vervoer van de in Nederland teruggekeerde hulpverlener, volgens een streng isolatieprotocol. Na deze ervaring besloten Ambulance Amsterdam en RAV Kennemerland hun ervaringen te bundelen en een gezamenlijk specialistisch CBRN-team op te zetten. Twintig ambulancehulpverleners werden opgeleid en getraind en het team kreeg de beschikking over een voertuig met specialistische uitrusting voor medische hulpverlening en ontsmetting.

Ruud van Bodegraven: “Het HART is bij alle CBRN-gerelateerde incidenten inzetbaar en heeft als hoofdtaak ambulancehulpverlening bieden aan besmette patiënten. Het team kan ook zelfstandig patienten ontsmetten, zodat ze ‘schoon’ naar het ziekenhuis kunnen worden vervoerd. Dankzij goede training en beschermende uitrusting kunnen we sneller ambulancezorg leveren aan besmette slachtoffers op een incidentterrein. Bij patienten met een categorie A-ziekte gebeurt vervoer met een reguliere ambulance, maar wel in strikte isolatie en begeleid door de HART-specialisten. Die vervoerstaak voeren we ook voor 14 andere ambulanceregio’s uit. Het HART heeft zijn eerste inzetten al gehad. Recent zijn we tweemaal in actie gekomen voor de repatriëring van artsen die ziek terug kwamen van een missie in Sierra Leone en besmet bleken met Lassakoorts. We doen dus al praktijkervaring op. En die willen we graag delen met onze collega’s tijdens de eRIC-vakbeurs. En ook met de collega’s van andere hulpdiensten, waarmee we bij CBRN-incidenten samenwerken. Kennen en gekend worden is in het wederzijds belang en daarvoor biedt een multidisciplinaire vakbeurs een zeer geschikt podium. Tijdens de beurs laten we graag zien hoe we werken aan het verder opbouwen van de paraatheid en wat de plannen zijn om de landelijke dekking met nog een tweetal teams uit te breiden.”