Alles wat op het land gebeurt, kan ook op het water gebeuren

Maritiem crisisscenario uitgelicht

Een fictief scheepvaartincident op zee vormt tijdens eRIC 2024 de input voor een panelgesprek met beursbezoekers op de stand van Rijkswaterstaat en haar ketenpartners voor veiligheid. De Kustwacht is een van die partners, een cruciale schakel in de veiligheid en beveiliging van de Nederlandse territoriale wateren en de ruime binnenwateren. “Alles wat op het land gebeurt aan incidenten en onveiligheid, speelt zich ook op zee af. Search and Rescue, hulpverlening, handhaving en opsporing, maritieme security en crisisbeheersing vormen een puzzel van diensten met uiteenlopende taken en bevoegdheden, stelt Hans Spiegelaar, plaatsvervangend hoofd Operaties Dienstverlening van de Kustwacht.

“Tijdens eRIC houden we elke beursdag tweemaal een panelgesprek met vertegenwoordigers van de maritieme veiligheidsketen, waarbij we bezoekers aan de hand van een fictief scenario meenemen in wat er allemaal bij een grote hulpverleningsoperatie komt kijken. De casus is een complexe scheepsbrand op zee. Fictief en geanonimiseerd, maar wel gebaseerd op de dagen durende brand op de autocarrier Fremantle Highway bij Ameland vorige zomer. Bij dat incident kwamen alle aspecten van maritieme redding en hulpverlening, crisis- en informatiemanagement samen. In de organisatie van de operaties op zee, maar ook in de aansluiting op de hulpverleningsketen op de wal.”

Een vitaal schakelpunt in de maritieme hulpverlening is het Kustwachtcentrum op het marinecomplex in Den Helder. Hans Spiegelaar betitelt dit verbindings- en coördinatiecentrum als ‘de meldkamer voor de Noordzee en de ruime binnenwateren’. Want naast de aansturing van maritieme veiligheid, hulpverlening en handhaving op de Noordzee, heeft het Kustwachtcentrum ook een meld- en coördinatietaak voor Search and Rescue (SAR) op de Waddenzee, het IJsselmeer, Markermeer, de randmeren en de Zeeuwse en Zuid-Hollandse stromen.

De noodhulpsleper Multraship Protector op zee (foto: Maritimephoto.com).   

Spiegelaar: “Het Kustwachtcentrum is niet alleen de spil in alle operaties op het water, maar ook in de afstemming met de hulpverlening op de wal, door organisaties als de politie, veiligheidsregio’s en ambulancezorg. De redding op zee moet naadloos aansluiten op die ‘landketen’. Informatie over eventuele effecten op het land moet snel met verantwoordelijke overheden worden gedeeld en slachtoffers van incidenten op zee moeten snel en soepel op een ‘aanlandingsplaats’ worden overgedragen aan andere hulpverleners, voor behandeling in de medische keten of voor opvang elders. Die afstemming is geregeld in verschillende calamiteitenregelingen, waarin een groot aantal partners op het water en op het land samenwerken. Zo zijn er het Rampenplan voor de Noordzee, de Coördinatieregeling Waddenzee en de Samenwerkingsregeling Incidentbestrijding IJsselmeergebied, kortweg SAMIJ.”

Met het panelgesprek in de stand van de ‘maritieme kolom’ willen de vertegenwoordigers van onder anderen Rijkswaterstaat en Kustwacht belangstellenden een blik achter de schermen geven van alle processen en acties bij de samenwerkende diensten tijdens een complex incident op zee. “En we stellen mensen ook in de gelegenheid zelf interactief deel te nemen aan het debat, door ze te vragen hoe zij zo’n incident zouden aanpakken. Tijdens de gesprekken geven we ook alvast een doorkijkje naar de aanstaande vernieuwing van het Kustwachtcentrum, die komende jaren zijn beslag krijgt. We verwachten dat het nieuwe ‘Maritiem Operationeel Centrum’ in 2026 in gebruik kan worden gesteld. Een bolwerk van techniek waar ‘informatiegestuurde safety en security’ van het maritieme domein gestalte krijgt, als voorwaarde voor effectieve samenwerking tussen de maritieme keten en de partners op het land.”

Fotografie header | Peter van Aalst